Znam osoby, które trochę bezrefleksyjnie zdecydowały się kontynuować swoją karierę w tym kierunku, skupiając się na tym, że to wyższa pensja, prestiż, decyzyjność czy dostęp do wielu poufnych informacji w firmie. Ale bycie liderem to też olbrzymia odpowiedzialność za swoich podwładnych. To nieustanny kontakt z ludźmi, którzy na Ciebie liczą, którzy bacznie Cię obserwują, i których rozwój oraz dalsze losy w firmie są w dużym stopniu w Twoich rękach.

Dobry lider to…?

Żeby być dobrym liderem trzeba przede wszystkim kochać ludzi, lubić i umieć ich wysłuchać, a także podchodzić do każdego z nich indywidualne. Jak mówi Simon Sinek “Zwycięstwo to sport zespołowy”, dlatego musisz czerpać autentyczną radość z prowadzenia Twojej drużyny do wygranej, również wtedy, gdy po drodze pojawiają się trudności i porażki.

Zachęcam Cię do wykonania krótkiego ćwiczenia.

Zamknij oczy i wyobraź sobie, że idziesz do pracy już jako szef zespołu. Jak wygląda Twój dzień? Twoje obowiązki? Jak się czujesz? Czy jesteś szczęśliwy – a może raczej zagubiony i zestresowany? Jeśli dojdziesz do wniosku, że właśnie tak ma wyglądać Twój dzień od poniedziałku do piątku – przejdź do realizacji tego marzenia.

Zostać liderem! Jak się przygotować?

Zrób sobie rachunek sumienia i zobacz, które istotne kompetencje i cechy już posiadasz, a nad którymi musisz jeszcze popracować. Możesz wypisać sobie na kartce, co Twoim zdaniem tak naprawdę znaczy być dobrym liderem i przy każdym z punktów przyznać sobie ocenę 1-5, a następnie zrobić zapisać swoje refleksje  i przemyślenia.

Dla ułatwienia dzielę się z Tobą moją osobistą listą: 

• odporność na stres (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• umiejętność pracy pod presją czasu (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• umiejętność przyjmowania konstruktywnego feedbacku (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• umiejętności komunikacyjne (tu weź pod uwagę, czy równie profesjonalnie umiesz komunikować się z osobami na stanowiskach każdego szczebla, a także z klientem) (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• umiejętność przygotowywania i prowadzenia spotkań dla zespołu (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• umiejętność przygotowywania i prowadzenia spotkań 1:1 z członkami zespołu 
• umiejętność prezentowania i występowania przed innymi menedżerami / zarządem / klientem (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• swoboda w zwięzłym, konkretnym formułowaniu myśli na piśmie  (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• swoboda w posługiwaniu się biznesowym językiem angielskim ustnie i pisemnie (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• umiejętność prowadzenia rozmów rekrutacyjnych (Twoja ocena na skali 1-5: …….)
• szeroka wiedza o tym, co robią inne zespoły i działy – szersze spojrzenie na to, co ogólnie dzieje się w firmie (jako lider będziesz musiał na co dzień współpracować z innymi zespołami oraz działami, i proponować rozwiązania i innowacje obejmujące nie tylko Twój zespół) (Twoja ocena na skali 1-5: …….)

Oczywiście lista ta nie wyczerpuje całości zagadnienia bycia liderem, bo, jak mówi znane powiedzenie, im dalej w las tym więcej drzew, ale na początek powinna Ci wystarczyć.

Być może pojawiła się w Tobie obawa, że nie wszystkie z tych kompetencji masz jak przećwiczyć w praktyce, na przykład dlatego, że jako, póki co, szeregowy pracownik, nie zostaniesz dopuszczony do procesów rekrutacyjnych, czy rozmów 1:1 z pracownikami. Jest kilka sposobów, aby temu zaradzić.

Co warto przeczytać o byciu liderem?

Po pierwsze zachęcam Cię, abyś regularnie czytał książki na temat przywództwa, napisane przez praktyków z wieloletnim doświadczeniem, menedżerów, trenerów, mentorów i coachów. Mogę polecić Ci wszystko, co do tej pory wyszło spod pióra Simona Sinka i Johna Maxwella, a także “Reality-Based Leadership” (autor: Cy Wakeman) i “Hostage At The Table” (autor: George’a Kohlrieser). Warto też oglądać wystąpienia TEDx Talks i śledzić wybrane media społecznościowe, które poszerzą Twoją wiedzę i Cię zainspirują – tutaj znowu polecam Ci wspomnianego już Simona Sinka.

Jak otrzymać wsparcie w przygotowaniu do roli lidera?

Warto też, abyś swoje plany i aspiracje omówił szczerze ze swoim przełożonym podczas Waszych rozmów 1:1. Jeśli pracujesz w dużej firmie, powinien on mieć gotowy aktualny plan sukcesji i regularnie omawiać z Tobą Twoje postępy i dalsze kroki. Jeśli czujesz, że nie otrzymujesz wsparcia, jakie jest Ci potrzebne, otwarcie o tym powiedz. Sprawdźcie wspólnie, jakie szkolenia wewnętrzne powinieneś jeszcze ukończyć (w dużych korporacjach często spotyka się całe, świetnie opracowane, programy szkoleń dedykowane dla przyszłych liderów) i czy mógłby Ci on polecić jakieś dodatkowe kursy, szkolenia , czy konferencje – zarówno stacjonarne, jak i online. W niektórych firmach można poprosić firmę o sfinansowanie lub współfinansowanie tego typu edukacji, jeśli jest się zdecydowanym zostać w danej organizacji na dłużej. Możesz też spytać czy – jeśli to się jeszcze nie dzieje – mógłbyś powoli wdrażać się w obowiązki szefa zespołu, pomagając Twojemu przełożonemu czy zastępując go. Oczywiście jeśli już jesteś formalnym zastępcą team leadera, zapewne masz większość potrzebnej Ci wiedzy, jednak jeśli ten etap jest jeszcze przed Tobą, warto kilka kwestii ustalić i wdrożyć w życie. Być może mógłbyś pomóc w przygotowaniu kolejnego spotkania zespołu? Albo uczestniczyć razem z szefem w kolejnej wideokonferencji z klientem, choćby jako wolny słuchacz? A może w wolnej chwili mógłbyś podpatrzeć przygotowywanie pewnych zestawień, tabelek i raportów, będących odpowiedzialnością lidera? Głęboko wierzę, że kiedy tylko wykażesz się proaktywnością, pojawi się mnóstwo możliwości.

A może coaching kariery?

Możesz też skorzystać z pomocy coacha kariery. Ja z moimi klientami nie tylko rozmawiam o tym, jak lider powinien zachować się w danej sytuacji, ale też wykonujemy liczne ćwiczenia i odtwarzamy scenki. Tak, żeby teoria poparta była praktyką.

Chcesz być liderem – sprawdzaj się w różnych sytuacjach.

Przygotowując się do zostania liderem, warto regularnie wychodzić poza strefę komfortu i sprawdzać jak się czujesz w określonych sytuacjach. Nie czujesz się swobodnie stając na czele grupy? Następnym razem, kiedy Twój team leader zapyta, kto chce skoordynować cały projekt, zgłoś się. Nie czujesz się pewnie szkoląc innych? Zaproponuj, że podzielisz się swoją wiedzą z całym zespołem w zakresie, który będzie im przydatny w codziennej pracy, albo, że wdrożysz nowego członka zespołu w jego obowiązki.

To, co dodatkowo bardzo sprawdziło się w moim przypadku, to włączenie, jak ja to nazywam, trybu obserwatora. Podczas wszelkich interakcji z różnymi liderami patrzyłam na nich krytycznym okiem i notowałam zarówno te rzeczy, które mi imponują i chciałabym od nich przejąć, jak i te, których jako menedżer powinnam się wystrzegać. Potem przeanalizowałam sobie wszystkie te zapiski, i stworzyłam swój własny styl zarządzania, w którym inspiruję się innymi, wystrzegam się ich błędów, i jednocześnie jestem w pełni autentyczna.

Oprócz tego, że obserwowałam innych liderów, to także budowałam więzi i relacje z kim tylko miałam okazję. Od początku mojej kariery ważna była ciągła, bardzo bliska i oparta na pełnym zaufaniu współpraca z działem HR, rekrutacji, IT, z menedżerem bliźniaczego zespołu w Indiach, z zespołem konsultantów… Zespół, którym będziesz – za co szczerze trzymam kciuki – zarządzał to taka wyspa, która łączy się w różne archipelagi. Otwartość i empatia to cechy, które sprawią, że inni zawsze chętnie Ci pomogą, wesprą Cię, i generalnie wszelkie sprawy i projekty łatwiej będzie popchnąć do przodu i efektywnie zrealizować.

Bycie liderem to aktywne słuchanie…

Warto abyś pamiętał także o tym, że lwią część obowiązków menedżera stanowią rozmowy z pracownikami – zarówno te regularne, zaplanowane w kalendarzu, jak i te odbywające się zupełnie ad hoc. O tym jak takie spotkania powinny wyglądać z pewnością napiszę osobny artykuł, bo jest to temat rzeka, teraz natomiast wspomnę jedynie o tym, że menedżer musi umieć aktywnie słuchać. Kiedy nie narzucasz swojego zdania, sposobu myślenia i rozwiązań pracownikowi, czuje on, że traktujesz go poważnie, że ma autonomię i pole do wykazania się kreatywnością. Niestety, wielu menedżerom wydaje się, że to oni powinni większość czasu mówić, doradzać i pouczać, bo przecież wiedzą więcej i lepiej… Aby nie powielać tego schematu warto zgłębić swoją wiedzę na temat coachingu. Zachęcam Cię, żebyś przeczytał na przykład książkę Olgi Rzyckiej “Menedżer Coachem”, “Sztukę zadawania pytań w coachingu” Tony’ego Stoltzfusa, albo “Myślenie pytaniami” Marilee Adams. Być może póżniej złapiesz bakcyla i zechcesz ukończyć jakieś szkolenie w tym kierunku? Albo dowiedzieć się od coacha kariery jak możesz wykorzystywać narzędzia coachingowe w rozmowach z podwładnymi? Aktywne słuchanie i zadawanie trafnych pytań to kompetencje lidera przyszłości!

Podsumowanie

Na koniec chciałabym podzielić się z Tobą taką refleksją, że bycia liderem nie da się nauczyć raz na zawsze. Każdy zespół jest całkiem inny, więc kiedy obejmujesz zarządzanie nową grupą ludzi, Waszą wspólną podróż zaczynasz zupełnie od nowa. Ale także kiedy przez długi czas jesteś szefem dokładnie tych samych osób, czekają na Ciebie coraz to nowe wyzwania – zmieniasz się zarówno Ty i Twoje aspiracje, jak i Twoi podwładni.  Bycie dobrym liderem to kompetencja, którą cały czas trzeba budować i rozwijać na wiele sposobów. Można czytać, oglądać nagrania, uczestniczyć w konferencjach, brać udział w szkoleniach. Można też pracować z coachem kariery, wymieniać doświadczenia z innymi liderami i regularnie zbierać informacje zwrotne na swój temat oraz wyciągać z nich wnioski. Bo cała frajda polega na tym, żeby każdego dnia stawać się o jeden procent lepszym i czerpać z tej podróży radość.